Terug naar Lukla, naar Kathmandu

De weg terug begon eerst met een heerlijke wandeling langs de meren van Cokyo. Daarna lang langs een berghelling, op en neer. Geslapen in Dole, waar het licht weer zo mooi was, vlak voor zonsondergang.

En zodra de zon weg was, werd het koud en moest de kachel gevuld worden (met yakmest).

De volgende dag ging het op naar Namche. We kwamen nu van de andere kant en hadden een prachtig uitzicht op het klooster van Thyanboche, dat vlak boven het dorp ligt. 2,5 week geleden klommen we ernaar toe.

Een afbeelding van Padmasambhava op de laatste hoge pas, de Nongla (3950m), Padmasambhava bracht het boeddhisme naar Tibet en Nepal.

En tenslotte was daar nog een wel aangekondigde, maar toch nog onverwachts zware klim naar Namche Bazar. Ondertussen was de natuur veranderd, de herfst kwam eraan en er vlogen vlinders op het pad.

Vanaf Namche zouden we in het kader van een rustige terugtocht….in twee dagen naar Lukla lopen. Na 5 uur ontspannen lopen kwamen we op de slaapplek aan en bleek dat we mooie kamers hadden, met op het (gezamenlijke) toilet zelfs toiletpapier. Het leek wel vakantie.

Toen we om half drie aan de lunch zaten, werd Lakpa (de sherpa) gebeld: er was iets met de luchthaven in Kathmandu en met de vliegtuigen, morgen en overmorgen zouden er geen vliegtuigen vanuit Lukla naar Kathmandu vliegen enz enz, kortom: gedoe. Hij ging vooruit naar Lukla. Zou proberen de tickets naar morgen om te zetten en of wij slowly, slowly, doch gestaag, wilden volgen. Weg toilet met toiletpapier!

Dit werd een prachtige tocht. Helemaal het Nepal waar ik 35 jaar geleden (……..alweer) verliefd op werd. Nepal, vlak voordat de avond valt. De geuren, de kleuren, de geluiden, de ondergaande zon. Het was allemaal prachtig.

Precies om half zes bereikten we de poort van Lukla. Vlak voordat de avond viel.

En de volgende dag, met de verzette tickets waren we om 10 uur op het vliegveld, kwam het vliegtuig er om 1 uur aan en gingen de piloot en stewardess eerst lunchen. Daarna vertrokken we om kwart over 2.

Er kunnen 21 personen in het vliegtuig en per persoon mag je 15kg meenemen. Ik zat vlak achter de piloot. De vertrekbaan is kort, het toestel moet in korte tijd snelheid bereiken en aan het einde houdt de baan op en vliegt het toestel het dal in, en moet dan omhoog!

Werelden

Met het lange wachten kon ik de gang van zaken rond het vliegveld bekijken. Dit is de plaats waar alle goederen verdeeld worden over de dragers/draagsters. Hierboven is een terras. De werelden van het westen en Nepal komen hier zo vaak zo dicht bij elkaar. En raken elkaar dan net niet. Geen toerisme betekent geen inkomsten voor veel mensen. De prijs is ontzettend hoog. Tegelijkertijd vraag ik me af of de leefomstandigheden van de allerarmsten de afgelopen 20 jaar verbeterd is.

No mani but money

Na het klooster Thyanboche zijn er langs de route geen dorpen meer. Ook zie je geen manistenen in het landschap of stupa’s. Ik heb nauwelijks oorspronkelijke bewoners gezien. Veel is commercieel. (En daarmee vaak van mindere kwaliteit). Voor alles moet je extra geld betalen, bv warm water of elektriciteit. De lodges vormen een soort nederzetting, deze gaat na half december dicht en de mensen die erin werken vertrekken naar Kanthmandu tot dat het voorjaarsseizoen weer begint. Tot Lobuche (ongeveer op de helft) is het ontzettend druk met mensen. Richting Cokyo en daarna is het weer rustig.

De sherpa’s zijn onder deze veranderingen zichzelf gebleven; vriendelijk, zacht, behulpzaam enz. Het is mij een raadsel hoe ze deze waarden in die snel veranderende wereld hebben kunnen behouden.

Het was soms zwaar en altijd de moeite waard. Het lichaam was al bezig alles te verwerken, nu de geest nog.

De laatste dag in Kathmandu bezocht ik Boudhanath, de grote boeddhistische stupa in de vallei.

De stupa staat er weer prachtig bij. (Hij was bij de aardbeving geheel verwoest).

En de gebedsvlaggen wapperen weer in het zonlicht, de wind neemt de gebeden mee. Misschien wel naar de bergen, waar volgens de sherpa’s de goden wonen.

Dit is het laatste bericht van de tocht. Ik zit inmiddels in Lumbini, aan de grens met India. Deze laatste berichten heb ik in Kathmandu en hier gemaakt, zodat ik ‘klaar’ met India kan beginnen.