België – Congo

Mijn laatste uitstapje voor de corona was naar België, dus het eerste gevaccineerde (corona, zo vrees ik zal nog wel blijven) was ook naar België. Dit is overigens niet helemaal waar, ten eerste heb ik tijdens de lock down heel veel leuke, interessante, mooie uitstapjes in Nederland gemaakt, en ten tweede ben ik al een dagje naar Düsseldorf geweest.

Maar hiervan geen berichten.

De hoeveelheid berichten van de afgelopen periode is geheel aan mijn technische capaciteiten te wijten. Was ik gebruikelijk altijd op de ipad te werken, opeens kon ik daar het blog niet meer openen, laat staan bewerken. Ik moest naar de laptop (ander merk, ander systeem…….) overschakelen. Ik moest dus de foto’s naar de laptop ‘sturen’ (want met het snoertje, dat werd niets), hen daar in een google toestand onderbrengen en vandaar weer naar het blog. En dan kon ik op de laptop werken. Dat ‘overbrengen’ – er zal een beter woord voor zijn, lukte regelmatig niet. Omdat ik het werken op het blog toch wel miste heb ik nu een gedeelte van de opslag op de ipad ‘on hold’ gezet en de app opnieuw geïnstalleerd. Tot nu toe gaat het goed. Maar ik sla dus een hele periode met mooie, indrukwekkende, alledaagse maar toch zo waardevolle gebeurtenissen over. Tijd……tijd….

Mijn eerste gang in Brussel was naar het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika. Dit heette ooit achtereenvolgens het Koloniënmuseum en daarna Afrikamuseum. Het is in opdracht van koning Leopold ll in 1897 gebouwd voor de Wereldtentoonstelling in Brussel. Hij beschouwde het, net als Congo als zijn prive bezit. Rondom het complex is een park met een vijver, waarin een eiland. Leopold presteerde het om 267 Congolezen te laten komen die o.a. op het eiland in een nagebouwd Congolees dorp het dagelijks leven in de kolonie moesten tonen. Dit in rieten rokjes, 7 mensen stierven van de kou, mensonterend, op de tentoonstelling in Antwerpen worden zij alsnog geëerd.

De collecties (wetenschappelijk en museaal) groeiden snel (er werd wat afgeroofd) en er moest een groter museum komen. Dit is in dezelfde stijl als het Petit Palais in Parijs gebouwd.

Omdat het sindsdien nauwelijks van inhoud en toelichting veranderde was het museum expliciet, duidelijk racistisch. Van 2013 – 2018 was het gesloten voor een renovatie, hetgeen hard nodig was.

Ik ben er voor de renovatie 2x geweest en was benieuwd hoe het nu geworden was.

Centraal in het gebouw is een grote hal in de vorm van een tempel met enorme beelden in de vier hoeken. Deze geven een koloniale visie weer. (De gouden koets verbleekt qua afmetingen hierbij). Omdat de beelden ‘integraal deel uit maken van een beschermd gebouw, mogen ze niet worden verwijderd’. Daarom is de Congolese kunstenaar Aimé Mpane gevraagd ‘een project op te zetten dat er een tegenwicht aan biedt’. Het resultaat is indrukwekkend, ontroerend en imponerend. Voor de beelden hangen ‘gazen’ – die er een nieuwe betekenis aan geven.

Het beeld is van ‘de man van de Kerk, die bovenaan de koloniale piramide staat. Om het woord van God uit te dragen, volstaat dat hijzelf gedragen wordt’. (Wat is het Vlaams toch een mooie taal, ik citeer het regelmatig).

Over dit beeld van een machthebber hangt een afbeelding van een krachtbeeld. Er schemert nog een gezicht door maar het heeft geen invloed meer.

M

In het Museum aan de Stroom was (was, want het was de laatste week, ik vond het zo mooi dat ik er de afgelopen week serieus over dacht nog een keer naar Antwerpen af te reizen) de tentoonstelling 100x Congo. Precies 100 jaar geleden ontstond de Congolese collectie, dus werden de 100 topstukken tentoon gesteld. Dit vergezeld van de tijdlijn van het kolonialisme. (En de rol van de kerk, het geld en onze Leopold natuurlijk hierin natuurlijk)

Krachtbeelden

Beelden met krachten uit de onzichtbare wereld van de geesten en de doden. Er zijn welwillende (beschermen de vruchtbaarheid en werken genezend) en kwaadwillende beelden (vervolgden het kwaad). Helaas hielpen de beelden niet tegen het kolonialisme).

Het was wederom ontroering, ik liep vol verbazing, vreugde, (het is moeilijk de woorden te vinden) van beeld naar beeld. Het ene nog mooier, serener dan het andere.

Het beeld droeg een kindje.

Beelden, ze vertellen ons zoveel en hoe vind je de woorden, hoe kun je zeggen wat je ziet, wat je ervaart, wat je voelt?