E.M. Forster

Al 2x heb ik geprobeerd plaatsen uit het Indiase leven (en uit zijn boek ‘Passage to India’) van E.M. Forster te bezoeken en beide keren zijn deze mislukt. De eerste keer was in Patna, 14 jaar geleden. Het was bloedheet en ik liep langs een drukke weg op zoek naar de moskee waar Mrs. Moore (zo mooi gespeeld door Peggy Ashcroft) een gesprek voert met Aziz.

Patna is de armste stad van India en de hoofdstad van Bihar, (de armste provincie) en langs de weg stonden riksja’s, honderden riksha’s. En niemand van hen begreep wat ik wilde, dus ik liep maar door. Uiteindelijk ben ik bij een boekenmarkt gestrand, waar ik een boek kon kopen dat ik wilde lezen en dat in Nederland nog niet verschenen was, maar de moskee heb ik niet gezien.

De 2e keer was het doel de Marabar grotten. Ik had vanuit Sarnath een auto gehuurd en liet me naar Bod Gaya rijden met als doel onderweg de grotten. Ik had alles, dacht ik duidelijk afgesproken met de chauffeur (via een tolk) en hij heeft me bijna alle grotten laten zien, maar niet die van Marabar. Daar reed hij voorbij.

En nu ben ik in Dewas, en daar heeft E.M. Forster een tijd gewoond en gewerkt bij de maharadja.

Dewas ligt op de route van Ujjain naar Indore en naar mijn gevoel ben ik nu weer op weg naar huis. Het weer was vanochtend ook Nederlands, een grijze lucht en regen. De Indiase dagen voor kerst, zoiets. Officieel is het nu winter hier, en gek, maar het lijkt wel of het weer inderdaad de afgelopen dagen is veranderd, het is nog wel lekker warm (als de zon schijnt) maar toch voelt het anders aan.

In de loop van de ochtend is het opgeklaard en nu wordt het ook meteen weer warm.

Van de tijd van Forster is hier in Dewas weinig over. Het is een grote plaats en centrum van de katoenindustrie. De enige echt mooie winkels hier zijn enorme showrooms waar auto’s of brommers te koop staan.

Ik heb inmiddels het adres van de ‘womanmarket’ want ik wel nu wel eens mooie stoffen zien. En helemaal in het centrum van de katoenindustrie. (De markt viel tegen)

Maar eerst verder met Forster. Hij reisde twee maal naar India en de tweede maal woonde en werkte hij in Dewas. Over zijn verblijf hier schreef hij het boek The Hill of Devi.

Die heuvel ligt midden in de stad en heet hier Devi Vasini. Misschien wel net zoals Forster 100 jaar geleden heb ik hem beklommen. Voor de mensen hier is het een heilige berg, moeder Devi woont hier. Zij is de manifestatie (godin) van de energie, de energie van alle goden.

De heuvel van Devi, met daarvoor een onduidelijk, maar wel mooi gebouw.

Zicht op de belangrijkste tempel.

Het beeld van Devi.

Tja, en toch maar weer een foto van een heilige man in zijn eigen tempeltje daar op de heuvel.

Forster reisde ook naar Ujjain. Hij was er teleurgesteld over. Van Ujjain en Dewas zei hij: ‘Oude gebouwen zijn gebouwen, ruïnes zijn ruïnes’. Tja, er is nog weinig veranderd. Maar toch hebben beide steden een eigen karakteristieke sfeer. Ik zou er eigenlijk langer moeten blijven en zo’n stad ‘ns helemaal ondergaan. Maar ja, dan zou ik ook de taal moeten spreken……dus laat maar.

De Engelse club uit Passage to India moet in Indore staan. Maar daar is verder niets over te vinden.

En natuurlijk heb ik hier weer een samosa gegeten. Daarom hierbij wat beelden van deze Indiase snackbar. Het openbare leven hier wordt geheel gedomineerd door mannen. En iedereen wil op de foto, of een selfie. Geobsedeerd door die magische klik van het fototoestel.

Maar wat waren ze blij met die foto.

Op weg naar het hotel kwam ik langs een modern fastfood restaurant. Prachtig, gebakjes, pizza’s, ijs, enz. Van de kaart kon ik helaas niets lezen. En de lassi kwam in een pakje. Dan maar een milkcoffee. Dat is hier een kruising tussen slappe Nescafé en chocolademelk. Wakker zal ik er niet van blijven.